De planvorming wordt afgestemd op de recente richtinggevende documenten met leidende principes en kaders, zoals de Stadsvisie en de Handreiking Omgevingskwaliteit. In het kader van de Omgevingswet is gewerkt aan een Omgevingsvisie Landelijk Gebied. Gezien diverse ruimteclaims is de verwevenheid tussen stad en land groter dan gedacht. Om die reden is aan het eind van dit jaar geconstateerd dat de koers verlegd moet worden naar een Omgevingsvisie voor het gehele grondgebied. Sturing op de ruimtelijke doelen en kwaliteit is daardoor duidelijker, waardoor het behalen van het doel ook beter geborgd wordt. Dit is een nieuwe manier van werken, met een integrale aanpak, samenwerking met andere domeinen en ruimte voor initiatieven.
Natuur en landschap
Middels het project 'Levend Landschap' zijn in 2018 in alle dorpen en buurtschappen afspraken gemaakt over de versterking van de landschappelijke kwaliteit en ons Groen Kapitaal. In 2019 is gewerkt aan de verbinding tussen de verschillende vrijwilligersgroepen om van elkaar te leren en elkaar te inspireren. Ook zijn de projecten uitgevoerd voor de versterking van natuur, landschap, erfgoed en recreatie. Hierdoor transformeert de landschappelijke versterking succesvol van een gemeentelijke aanpak naar een gemeenschappelijk aanpak. Met deze innovatieve werkvorm realiseren we op deze wijze de ambities uit de ‘Structuurvisie buitengebied 2011’ en kunnen we samen met onze bewoners trots blijven op de ‘Parels van de Edese landschappen’.
Implementatie Omgevingswet
In 2019 zijn we doorgegaan op de ingeslagen weg: al werkende weg ontdekken wat we moeten doen om klaar te zijn voor de inwerkingtreding van de wet. We zijn van rijkswege verplicht om de Omgevingswet in te voeren. De implementatie van de Omgevingswet is een gemeente-brede exercitie met grote gevolgen in het fysieke domein, lopende tot 2021 met een overgangstermijn tot 2029. In 2019 is vanuit het Rijk steeds meer helderheid gekomen over de inhoud en vereisten van de nieuwe wet. Daardoor hebben we gaandeweg projecten bijgesteld. De implementatie in 2019 ging gepaard met het verspreiden van een nieuwe manier van werken, de voorbereidingen voor de nieuwe kerninstrumenten en het overzicht verkrijgen over de verplichte DSO-onderdelen. Er zijn drie brede informatieve bijeenkomst met de Raad georganiseerd om de verbinding tussen de verschillende onderdelen te kunnen duiden en met de Raad te bespreken.
Programma Buitengebied
Dit programma zit verwerkt in het hoofdstuk Investeringsfonds Impuls Ede. Daar gaan we tevens in op de resultaten en mijlpalen in de uitvoering.
Aanpak luchtkwaliteit
- Uitvoering Manifest Gezonde Leefomgeving Veehouder
Sinds 2016 werken we in de regio al aan een gezonde leefomgeving rondom veehouderijen, samen met betrokken partijen (regiogemeenten, provincie, veehouderijsector en kennisinstellingen). Doel is vermindering van de bijdrage vanuit de veehouderij op de lokale luchtkwaliteit, focus ligt voor deze regio op reductie van fijnstof. Dit heeft al veel opgeleverd. Via ons interimbeleid hebben we kansen benut in de vergunningverlening om verdergaande emissiereducerende maatregelen te treffen. Dit heeft de afgelopen 3 jaren geresulteerd in 29% minder fijn stof emissie (die anders wel vergund was o.b.v. reguliere wet-en regelgeving).
Daarnaast zijn de metingen bij de praktijkpilots uitgevoerd door het Praktijkcentrum voor Emissiereductie Veehouderij in 2019 nagenoeg afgerond. We verwachten in 2020 de definitieve resultaten en landelijke erkenning, zodat de nieuwe haalbare en betaalbare emissiereductietechnieken breed in de praktijk kunnen worden toegepast.
Het praktijkcentrum is waardevol gebleken en zal onder de regiodeal de komende jaren verder verbreden en verdiepen op het thema emissiereductie in de veehouderij (naast fijnstof ook ammoniak en geurreductie).
- Schone Lucht Akkoord en pilot landbouw
In 2019 hebben Ede en de regio FoodValley zich achter de ambitie van het landelijk Schone Lucht Akkoord geschaard. De landelijke ambitie is om 50% gezondheidswinst te bereiken in 2030. In 2020 zullen we een uitvoeringsprogramma opstellen waarmee wij onze bijdrage daaraan kunnen leveren. Daarnaast zullen we als regio een belangrijke deelnemer zijn in de 'pilot landbouw'. Ook voor die pilot volgt in 2020 een uitwerking.
- Burger meetnetwerk
In 2019 is een stap gezet in het opzetten van een burgermeetnetwerk voor het meten van fijnstof. Middels diverse bouwsessies zijn circa 50 fijnstofmeters gebouwd. De digitale koppeling is soms lastig, waardoor nog niet alle meters in het netwerk zichtbaar zijn (https://samenmeten.rivm.nl/dataportaal/). Voor de verdere uitbouw en uiteindelijke toepassingen van data, willen we aansluiten bij de acties vanuit het Schone Lucht Akkoord.
- Communicatie rondom Houtstook
In het najaar van 2019 is gestart met communicatie rondom het stoken van houtstook, om bewoners bewuster te maken van de gezondheidseffecten van houtstook. Dit is in aansluiting op het landelijk ontwikkelde communicatiemateriaal en het landelijk ingestelde stookalert.
Hoogspanningslijn
Al jaren bestaat de wens vanuit omwonenden en politiek om de hoogspanningslijn die boven de kern van Ede loopt, ondergronds te brengen, of te wel te verkabelen. Met de vaststelling van de Meerjarenbeleidsvisie 2019-2022 is het ingeschatte benodigde bedrag ter beschikking gesteld (dekking vanuit het Investeringsfonds Impuls Ede). Een projectgroep samen met netbeheerder Liander is bezig met de voorbereiding van de verkabeling.
In 2019 is een haalbaarheidsstudie uitgevoerd dat in november 2019 heeft geleid tot een voorlopig tracé voor de ondergrondse kabel. In 2020 wordt dit tracé nader uitgewerkt tot een definitief ontwerp en vervolgens aanbesteed. De uitvoering start naar verwachting eind 2020/ begin 2021. Het project ligt vooralsnog goed op schema om de hoogspanningslijn nog deze collegeperiode onder de grond te krijgen.
Stikstofproblematiek
Door het neerslaan van stikstof in de natuur staan veel leefgebieden van beschermde soorten in Natura2000-gebieden onder hoge druk en neemt de biodiversiteit zowel binnen als buiten deze gebieden sterk af. De afgelopen jaren hebben overheden, natuurorganisaties en ondernemers in het landelijke Programma Aanpak Stikstof (PAS) samengewerkt aan ruimte voor sterkere natuur, minder stikstof en ruimte voor economische ontwikkelingen. Eind mei 2019 heeft de Raad van State een streep gezet door het PAS. Dit heeft grote gevolgen voor de mogelijkheden van het juridisch waterdicht onderbouwen van projecten en plannen voor het aspect stikstofdepositie. Door het wegvallen van de prioritaire projectenlijst en de drempelwaarde uit het PAS vormt namelijk iedere stikstofdepositiebijdrage van meer dan 0,00 mol/hectare/jaar een potentieel probleem. Momenteel werken het Rijk en de provincies aan een oplossing voor de stikstofproblematiek. Hierbij wordt via een gebiedsgerichte aanpak gezocht naar extra (bron)maatregelen om de stikstofuitstoot en -depositie structureel naar beneden te brengen. Vanuit de gemeente Ede (in nauwe samenwerking met Regio FoodValley) volgen we de ontwikkelingen rond de gebiedsgerichte aanpak op de voet en oefenen waar mogelijk invloed uit om onze wensen en belangen bij het ministerie en de provincie onder de aandacht te brengen.
Vooruitlopend op de gebiedsgerichte aanpak heeft gemeente Ede de Edese Aanpak Stikstofproblematiek vastgesteld. Deze aanpak beoogd een integrale benadering van de stikstofproblematiek waarbij vanuit een breder perspectief naar de bedoeling van de Wet natuurbescherming en versterking van de biodiversiteit wordt gekeken. Met deze aanpak kunnen projecten met een beperkte tijdelijke stikstofdepositiebijdrage onder strikte voorwaarden van natuurinclusief en klimaatneutraal ontwerpen en bouwen toch doorgang vinden.
Voor de gemeente Ede is een integrale aanpak van de stikstofproblematiek van groot belang; we hebben hier immers veel natuur én veel economische activiteiten. Nauwe betrokkenheid bij dit onderwerp blijft de komende tijd noodzakelijk om in onze ruimtelijke projecten goede afwegingen te kunnen maken, invloed te hebben in de landelijke discussie en onze doelen omtrent versterking van de biodiversiteit in heel Ede te behalen.
Recreatie en toerisme
Uitvoeringsprogramma Visie
In 2017 is met ondernemers, maatschappelijke organisaties en inwoners een Visie op Recreatie opgesteld voor de gemeente Ede. De speerpunten en actielijnen zijn in 2018 uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma waarin concrete acties en projecten benoemd zijn. Hiermee zijn we voortvarend aan de slag gegaan en de uitvoering ligt op schema. In 2018 zijn grote projecten gestart zoals de aanleg en optimalisering van de MTB-en ruiter-menroutes en de doorontwikkeling van het integrale programma Vitale Vakantieparken. Daarnaast zijn diverse kleinere projecten gestart en in de afgerond in 2019 zoals het onderzoek naar kansen voor dagrecreatieve voorzieningen, een ruimtelijk uitnodigingskader voor verblijfsrecreatie en het actieplan zakelijk toerisme. In 2019 is gestart met de uitrol van verhalen rondom WO2 en herinneringstoerisme en is bezoekersinfo te vinden op het nieuwe Landmark.
Regionale samenwerking
De provinciale Gebiedsopgave Veluwe bepaalt mede de koers voor natuur, erfgoed, toerisme en recreatie in de jaren 2016 tot en met 2020. De projecten die daar uit voortvloeien moeten bijdragen aan de centrale doelstelling van de Gebiedsopgave: de Veluwe op één als binnenlandse vakantiebestemming. In 2018 zijn de samenwerkingsovereenkomst en uitvoeringsovereenkomst tussen de deelnemende gemeenten getekend waarin de doelstellingen, projecten, gastheerschappen en financiën op Veluweniveau zijn geregeld. Ede neemt deel aan diverse Veluweprojecten, zoals het Routebureau Veluwe en Vitale Vakantieparken, en is tevens gastheer van Veluwe op 1.
Het regionale programma Vitale vakantieparken blijft een belangrijk programma waarin samen met de ondernemers wordt gewerkt aan het verbeteren van de toeristische verblijfsmogelijkheden in de regio. Ede neemt actief deel in dit programma en draagt bij aan de doorontwikkeling daarvan. Belangrijke regionale mijlpaal voor 2019 is de totstandkoming van een vernieuwd programmaplan.